Cuntinando la nuossa misson de spargir sabedorie i cunhecimiento, ne l campo que mos ye debido, de purmeira refréncia cultural - i moral - de las Tierras Mirandesas, bamos hoije a acupá-mos de ua figura de amportáncia cimeira na stória ounibersal i, por tabela, na stória mirandesa.
Falamos de Cristobo Quelombo, la personaige sien la qual l’Ouropa nun serie nien metade de l que ye hoije, que inda nien saberiemos l que ye un regalá-se c’un hambúrguer a nadar an Coca-Cola andrento de l stómado.
I porquei l scolhimos? A la ua, porque si, a la outra, porque tenemos an manos nuobas anformaçones que puoden ajudar a çfazer alguns mitos cun que ls eignorantes le gusta anchir la boca. Si, bien sei que se fúren LAS eignorantes, gusta-le anchir la boca cun outras cousas, mas essa cumbersa queda para outras “núpcias” i a ber se amantar nesta merda nun me trai mala suorte, que, isto, an casa de enforcado nun hai que falar an cuorda.
Buono, Cristobo Quelombo: nacionalidade? ye cumo na farmácia, a la buntade de l fragués. Genobeç?, Eitaliano?, Spanhol?, Pertués?, de la puta que l pariu ó de l caralho que l foda? Cad’un bota la pólbera que ten i cunsante la lhuna steia trás de forno.
Nós, giente abisada i squermantados que stamos de lhebar ne ls focinhos por mos meter an çcuçones que nun mos dízen respeito i, más a más, nun antressan para un caralho, nun bamos a salir por naide i, de nacionalidades, stribamos-mos na bielha mácima mirandesa: l burro ye d’adonde nace ó ye d’adonde pace?
Agora, l que si podemos – apuis de muito studo, muita ambestigaçon i de muito cabilar subre l assunto, l que nun tenemos miedo de ir a jurar al tribunal ye que Quelombo era, isto de certezinha cierta, un home solteiro. SOL-TEI-RO i sien pormetida nien cumbersada!
Ua afirmaçon “gratuita”, dezis bós, nun apersantamos porbas, nien dequemientos, nun passa de laraixa sien santido.
Ah si?! Anton, caralho, dezi-me a mi, qual era l pimpon de bós que, casado – ó amigado que fura -, era home de salir de casa para ua biaige tan lharga i capaç de atrabessar talanqueiras, cumo tal, deste calibre:
- I por quei tenes que ir tu?
- I por quei nun mándan a outro?
- Tu sós burro ó fais-te? Redonda?!
- Fui un castigo para ber de conhecer mius pais i agora quieres ir a çcubrir l Nuobo Mundo?!
- Que solo ban homes! Tu cuidas que naci onte?!...
- I you por que nun puodo ir tamien, se sós tu l xefe?
- Anfeliç, yá nun sabes quei has de ambantar para ir a meter ls cuornos na taberna.
- Se passas essa puorta, you scapo-me para mie mai, sou zabargonhado!
- I donde bieno essa Marie? Qual Pinta nien qual caralho? I la Santa nun será algua putéfia?
- I inda dizes que ye ua Niña?! Ah sou stafermo roin!
- Tenes-lo todo bien treminadinho… cuidas que me anganhas, bás-te a ancuntrar culas putas de las índias!
- Que la rainha Sabel bai a bander las jóias para te pagar la biaige! Cuidas que stou bouba?! Quei caralhos tenes tu que ber cul traste de la rainha?
- Tu spurmenta a poner un pie fuora de casa!
- Mirai que zgrácia se l mundo cuntinar praino!...
- Scusas de bestir la jiqueta. NUN BÁS!
"A todas nós, mulhieres, algun mos mamou las tetas algua beç, para isso stamos acá, que l gusto naide mos lo tira, l que ampuorta ye nun quedar cun noijo: un rapaç ne l palheiro i outro na corte, l padre na sacrestie, un feirante al lhume, l molineiro ne l molino, un de baixo ne l monte, l home quando le dá la gana... l que ampuorta ye nun quedar cun noijo. Destas dues tetas, quando stában a criar la mie Benicia i éran dues tetas de lei i cumo debe ser, grandes i duras i chenas de lheite, tamien mamou la queluobra, mas l miu defunto partiu-le la cabeça cun un çacho i matou-la, eiqui solo hai defuntos i l biento sfamiado a assobiar la Marxa Real ne ls carbalhos."
Camilo José Cela, Galhego, Prémio Nobel de la Lhiteratura 1989
in "Mazurca para Dos Muertos"
Ls uolhos penetran la alma ansiosa
I porméten l cielo
Lábios carnudos i meiabiertos
Porméten lábios mielgos
L pelo çcai subre ls ombros
Bestidos de negro
Ls senos afástan la scuridon
I çcúbren l ouniberso de delícias
Las piernas cerradas ambeijan las manos
I ls dedos apúntan pa
L' ourige de l mundo
- Eicelentíssema madame, eis que purmeiro bou a çcrebir l buosso çplendoroso bestido i lhougo a seguir, si, bos znudarei cun to la ansiedade possible.
- Belo porgrama, miu buono senhor. Mas essa purmeira parte, nun poderá saltá-se?
Gonçalo M. Tavares, “Flaubert”, Biblioteca, Campo das Letras (2004)
An pertués:
- Excelentíssima madame, eis que primeiro vou descrever o seu esplendoroso vestido e logo a seguir, sim, a despirei com toda a ansiedade possível.
- Belo programa, meu bom senhor. Mas essa primeira parte, não poderá saltar-se?
Gonçalo M. Tavares, “Flaubert”, Biblioteca, Campo das Letras (2004)
. Cun Deboçon mas sin Perbe...
. Belas firmes, hasteadas i...
. McGregor
. Bien mos podemos anganhar...
. Passeio de bicicleta pu l...